Ramazan ayının ilk günlerinde, yeme içme konusunda sıkıntı oluyor. İnsan tam alışamıyor. Ancak zamanla alışıyor. Bazen dalgınlıkla da olsa insan unutup yiyip içebilir. Peki bu durumda ne yapmak lazımdır?
Ebû Hüreyre radıyallahu anh'den rivayet edildiğine göre Nebî sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu:
"Sizden biriniz unutarak bir şey yer veya içerse, orucunu tamamlasın. Çünkü onu Allah yedirmiş ve içirmiştir."
(Buhârî, Savm 26, Eymân 15; Müslim, Sıyâm 171. Ayrıca bk. Ebû Dâvûd, Sıyâm 39; Tirmizî, Savm 26; İbni Mâce, Sıyâm 15)
Unutarak bir şey yemek veya içmek, oruç tutanların en çok karşılaştıkları bir olaydır. Peygamber Efendimiz'in beyânı gayet açıktır:
"Sizden biriniz unutarak bir şey yer veya içerse, orucunu tamamlasın. Çünkü onu Allah yedirmiş ve içirmiştir" buyurmaktadır.
Bu demektir ki, unutarak bir şey yiyip içmek oruca zarar vermez, orucu bozmaz. Oruçlu olduğunu hatırladığı ya da hatırlatıldığı andan itibaren yiyip içmeyi terk ederek o günü oruçlu olarak tamamlamak gerekir. Bunun dışında hiçbir şey gerekmez. Çünkü ona Allah Teâlâ ikrâmda bulunmuştur. Unutturan da O’dur, yediren içiren de.
Oruçlunun unutarak bir şey yiyip içmesi, bir gün içinde tekerrür edebilir. Yani birkaç defa aynı şeyi yapabilir. Yine netice değişmez. Hatta bu konuda hoş bir olay nakledilir.
Bir adam Hz. Ebû Hüreyre'ye gelir ve:
- Oruç tutmak niyetiyle sabahleyin kalktım. Fakat oruçlu olduğumu unutarak yedim içtim. Ne dersiniz, orucum bozuldu mu? der. Ebû Hüreyre:
- Hayır, hiç bir zararı yoktur, der. Adam:
- Sonra birisinin yanına gitmiştim, getirilen yemeği unutarak yedim, der. Ebû Hüreyre yine:
- Olsun, orucun bozulmaz, der. Adam tekrar:
- Daha sonra bir başka arkadaşın yanına gitmiştim. Orada da unutarak bir şeyler yedim, içtim, der. Bu defa Ebû Hüreyre:
- Anlaşılan sen oruç tutma alışkanlığı olmayan birisin, der.
Tabiatıyla unutarak yemek - içmek orucu bozmaz ama, oruçlu olanın farklı bir uyanıklığı, bir irâde disiplini kazanmış olması da aranır. Bu yüzden oruçlu iken özellikle ilk günlerde biraz daha dikkatli olmak gerekir.
Bazı âlimler konuyu detaylandırmaya kalkmışlarsa da unutarak yiyip içmenin ve hatta cinsî ilişkide bulunmanın orucu bozmayacağı bu ve benzeri hadislerin ortaya koyduğu açık bir gerçektir.
Bu hadis bize şunları öğretiyor:
1. Allah Teâlâ'nın kullarına lütfü ve ikramı pek büyüktür.
2. Unutmak sorumluluğu düşürür.
3. Unutarak bir şey yiyip içenin farz olsun nâfile olsun orucu bozulmaz. Yiyip içtiğini Allah'ın bir ikramı kabul edip orucunu tamamlaması gerekir. Oruç bozulmayınca da ne kazâ ne de kefâret gerekir.
Unutarak Yemek İçmek Orucu Bozar Mı? I Vehbi AKŞİT İstanbul Çekmeköy Müftüsü I 30 Nisan 2020